اصول باغبانی

اصول باغبانی :

اصول باغبانی

تغذیه گیاهی :

با استفاده از محلول پاشی درختان گردو به منظور تقویت جوانه های گل ومیوه در نتیجه افزایش عملکرد وبهبود کیفیت میوه های گردو می توانیم از فرمول کودی با شرایط زیر استفاده نماییم:

1-   مخلوطی از سولفات روی 5 در هزار + کود اوره 5 در هزار + اسید بوریک 5 در هزار.
2-   زمان محلول پاشی در دونوبت یکی پس از برداشت محصول در اواسط مهر تا اوایل آبان ماه هر سال و نوبت دوم در اوایل تا اواسط فروردین هر سال در هنگام تورم جوانه ها صورت می گیرد.
3-   محلول پاشی اگر در صبح یا عصر صورت گیرد بهتر خواهد بود.
4-   بهتر است پس از محلول پاشی آبیاری باغ انجام گیرد.
فرمولهای کودی برای هر درخت بارده باغ سیب ، زردآلو، هلو، گلابی ، گیلاس ، بادام ، به ، وآلو:

            نام کود
         مقدار کود
            نام کود
           مقدارکود

       سولفات روی
         250 گرم
        سولفات منگنز
          100 گرم

       سولفات مس
         100 گرم
         اسید بوریک
          100 گرم

       سولفات پتاسیم
         5/1کیلو گرم
        سولفات آمونیوم
          1کیلو گرم

کود حیوانی کاملا پوسیده
      5 الی 10 کیلو گرم

· در زمان رشد میوه ( از زمان فندقی شدن تا یک هفته قبل از برداشت ) سه تا پنج دفعه محلول پاشی با کلرور کلسیم 5 در هزار انجام می شود.

فرمولهای کودی برای هر درخت بارده گردو وفندق:

          نام کود
         مقدار کود

     سولفات پتاسیم
      5 /1 کیلوگرم

     سولفات روی
        100 گرم

     اسید بوریک
        100 گرم

· زمان مصرف کودهای فوق اواخر زمستان به عمق وعرض 5/0 متر در محل عبور آب (در اطراف طوقه درخت)

به طور کلی در تغذیه صحیح باغهای میوه می توان چنین جمع بندی نمود:

· در مصرف کودهای ازته و پتاسیمی مخصوصا کودهای فسفاته در باغهای میوه حداکثر صرفه جویی به عمل آید. اگر غلضت فسفر در برگهای درختان میوه از 15/0 بیشتر بود ، از مصرف کودهای فسفاته بایستی اجتناب گردد.

· مصرف سولفات روی ، اسید بوریک (در خاکهای عیر شور)، سولفات آهن و در باغهای میوه اجباری گردند. در صورتیکه امکان مصرف خاکی آنها به هر دلیلی موجود نباشد حتما محلول پاشی ریز مغذی ها جدی گرفته شود.

· برای ارتقا کیفی درختان ، محلول پاشی با کلرور کلسیم نیم در صد ، به تعداد 8 الی 10 بار اجباری اعلام گردد. منتها پس از اصلاح PH محلول به دست آمده ، محلول از پارچه تنظیفی عبور داده تا شفاف گردد.

· برای افزایش میوه دهی ، محلول پاشی 5 در هزار پاییزه سولفات روی به همراه اوره واسید بوریک اکیدا توصیه می شود. با این عمل ساده وارزان افزایش عملکرد تا 40% نیز در باغهای میوه گزارش شده است.

· مصرف کودها در باغهای میوه حتما به صورت جایگذاری عمقی (چالکود ویا کانال کود) باشد. با رعایت اصول مصرف بهینه کود وجاگذاری عمقی آنها حداقل تا سه سال ، دیگر نیاز غذایی عده درختان میوه تامین می گردد.

· برای اسیدی کردن ریزوسفر از کودهای محتوی گوگرد(بیوفسفات طلایی محتوی روی ،گوگرد آلی و.....) استفاده نمایند تا علاوه بر افزایش عملکرد هکتاری ، کیفیت میوه ها هم افزایش یابد.

طرز تهیه محلول بردو:

· ترکیب بردو باید به اندازه مصرف روزانه تهیه شده و از مصرف آن در روزهای بعد خودداری شود.

· برای تهیه ترکیب بردو ابتدا محلول آب آهک وسولفات مس به طور جدا گانه تهیه وضمنبه هم زدن محلول آب آهک ، محلول سولفات مس را به آرامی به آن اضافه می کنیم وکاملا مخلوط می کنیم بدیهی است عکس این عمل ( اضافه کردن آب آهک به محلول سولفات مس ) صحیح می باشد.

· بهتر است ترکیب دو ماده مذکور با آب ولرم به اندازه ای صورت گیرد که پس از اختلاط آن احتیاج به رقیق کردن مجدد نباشد. برای مثال برای تهیه یک صد لیتر بردو مقدار لازم آهک ( هیدروکسید کلسیم ) را با 80 لیتر و سولفات مس را با 20 لیتر آب مخلوط وپس از حل شدن کامل طبق روش قبل مخلوط می نماییم.

روش صحیح کوددهی در باغات به صورت چاله کنی(چالکود):

1- انتخاب محل مناسب برای احداث چاله ها به فاصله 20/1 الی 5/1 متر از تنه اصلی درخت در محل سایه انداز می باشد.

2- تعداد چاله ها حداقل 2 تا 4 عدد در اطراف تنه درخت می باشد.

3- ابعاد چاله ها به اندازه 50 در 40 سانتی متر می باشد.

4- خاک درون چاله تماما بیرون ریخته شود.

5- کودهای شیمیایی توصیه شده با 5 کیلوگرم کود دامی پوسیده مخلوط ودر ته چاله ریخته گردد.

6- بقیه چاله ها با کود دامی پوسیده پر شود.

7- چاله ها در مسیر آبیاری احداث گردد.

8- بلافاصله پس از کوددهی چاله ها آبیاری شود.

9- مقدارکودهای شیمیایی مصرفی :

فرمول شیمیایی 1- یک کیلوگرم ماکروکامل + سه کیلوگرم بیوفسفات ظلایی + یک کیلوگرم میکرو کامل + 5 کیلو گرم کود دامی پوسیده.

فرمول شیمیایی 2- یک کیلوگرم اوره + سه کیلوگرم بیوفسفات طلایی + 5 کیلوگرم کود دامی پوسیده.

تاثیر محلول پاشی کلرور یا سولفات کلسیم در فیزیولوژی درختان میوه:

کلسیم یکی از مهمترین عناصر موجود در دیواره سلولی گیاهان می باشد، با اینکه خاکها به مقدار زیاد کلسیم دارند ولی به دلیل تحرک پایین این عنصر در داخل گیاه کمبود آن در اکثر گیاهان دیده می شود.

برای برطرف کردن کمبود این عنصر، افزایش کیفیت وطول عمر انباری محصولات باغی وجلوگیری از تشکیل لکه چوب پنبه ای ، لکه تلخی ولهیدگی میوه وغیره وافزایش طول عمر گلهای زینتی محلول پاشی کلسیم توصیه می شود.

انتخاب زمان مناسب محلول پاشی کلسیم در سیب خیلی مهم است. عارضه لکه چوب پنبه ای پس از باز شدن گلها شروع می شود، لذا محلول پاشی کلسیم باید زود تر شروع گردد.

زمان محلول پاشی برای سیب 4-3 هفته پس از تمام شدن گل و آخرین محلول پاشی یک هفته قبل از بر داشت محصول می باشد.

غلظت مناسب 5-4 کیلوگرم کلرور کلسیم در 1000 لیتر آب می باشد ، برای گلهای بردیده 5/0 کیلوگرم کلرور کلسیم در 100 لیتر آب پس از چیدن گل است، در سبزیجات مانند کاهو که عارضه نوک سوختگی دیده می شود محلول پاشی 5/0% (5 کیلوگرم در 100 لیتر آب) موثر است.

برای پوسیدگی انتهایی در گوجه فرنگی وهندوانه در مراحل اولیه رشد میوه به غلظت 5/0% توصیه می شود. محلول پاشی کلرور کلسیم بر روی گیلاس وآلبالو سفتی میوه را پس از برداشت افزایش می دهد ( با غلظت 5 در هزار 4-3 هفته قبل از برداشت میوه)

در محلول پاشی باید محلول با غلظت های توصیه شده به هفت کاهش داده شود.

کلرور کلسیم با اکثر سموم غیر از کاپتان ومحلول بردو قابل اختلاط است.

تاقیر محلول پاشی روی برخی از خصوصیات محصولات باغی = محلول پاشی اسید بوریک + سولفات روی + اوره

محلول پاشی اوره در بهار وپاییز در درختان سیب رشد رویشی آنها را افزایش می دهد علاوه بر افزایش عملکرد میوه را ترد و نرم می کند در محصولات باغی با افزایش رشد رویشی با محلول پاشی اوره و عناصر کم مصرف روی وبر سطح برگ افزایش داده وعملکرد را بهبود می بخشد.

محلول پاشی تاثیر زیادی روی عملکرد سال جاری وآینده در درختان میوه خواهد داشت.

بیماری های فیزیولوژیکی مثل ترکیدن ، لکه چوب پنبه ای ، لکه تلخی ، لهیدگی وغیره با محلول پاشی کلسیم ومشکل ترکیدگی با محلول پاشی بر برطرف می شود.

بر یکی از مهمترین عناصری است که در جوانه زدن دانه گرده ، تشکیل میوه و انتقال مواد فتوسنتزی به محل مصرف نقش اساسی دارد کمبود بر در درختان میوه ، سبب رشدونمو ضعیف پرچمها ، باد زدگی گلهای گلابی ، کاهش تشکیل میوه ، لکه های چوب پنبه ای وترکیدن میوه ها وتنه درختان می شود. کمبود بر در جذب کلسیم نیز تاثیر دارد.

پهن بودن میوه ها ، تاخیر در باز شدن گلها و برگها از علایم مشخصه کمبود بر در سب است .

بهترین زمان مصرف محلول پاشی بر در درختان میوه هنگام متورم شدن جوانه ها در اوایل بهار است بهترین زمان محلول پاشی بر در انگور پس از هرس یا متورم شدن جوانه ها می باشد.

کمبود روی موجب کوچک ماندن برگها ، کاهش تشکیل میوه و میوه های ریز وجارویی شدن انتهای شاخه می شود.

بهترین زمان محلول پاشی در درختان میوه موقع متورم شدن جوانه ها یا ریزش گلبرگها می باشد.

غلظت مورد نیاز 5-3 کیلوگرم سولفات روی در 1000 لیتر آب می باشد. برای هسته دارها مانند هلو ، زردآلو وگلابی بهترین زمان محلول پاشی پاییز موقعی که هنوز برگها سبز است.

علایم کمبود روی شبیه علایم روی شبیه علایم کمبود منگنز است به همین خاطر بهتر است این دو عنصر با هم محلول پاشی شود.

برای افزایش کیفیت وکمیت محصولات لازم است سولفات روی به مقدار 3 کیلوگرم به علاوه یک کیلوگرم آهک مرده در 1000 لیتر آب برای تمام محصولات قابل توصیه است.

برای درختان سیب: اسید بوریک 5 در هزار ، سولفات روی 5 در هزار، اوره 5 در هزار.

روش مصرف ، میزان مصرف و زمان مصرف برخی از کودها که می توان محلول پاشی کرد:

کود بر:

روش مصرف : محلول پاشی شاخ وبرگ

میزان مصرف : به طور معمول 3 لیتر کود در هر هکتار باغ و زمین زراعی در هر مقدار آبی که برای محلول پاشی یک هکتار لازم است

زمان مصرف:

میوه جات هسته دار: بعد از ریزش گلبرگها

میوه جات دانه دار:قبل از گلدهی

سایر محصولات : اوایل دوره رشد هنگام وجود سطح برگ کافی

کود منگنز:

روش مصرف : محلول پاشی شاخ وبرگ

میزان مصرف : 3 لیتر کود در هر هکتار باغ و زمین زراعی در هر مقدار آبی که برای محلول پاشی یک هکتار لازم است

زمان مصرف :

درختان میوه‌ : قبل و بعد از گلدهی

سایر محصولات : اوایل دوره رشد هنگام وجود سطح برگ کافی

کود مایع آهن‌:

روش مصرف‌ :

1- محلول پاشی 2- آبیاری قطره ای

میزان مصرف : 1

- در محلول پاشی شاخ وبرگ به نسبت یک در هزار ( یک لیتر در 1000 لیتر آب ) مصرف شود.

2- در آبیاری قطره ای به ازای هر هکتار 4 الی 6 لیتر کود مصرف وبه فاصله یک هفته تکرار شود.

زمان مصرف‌ :

اوایل فصل رشد هنگام بیدار شدن گیاه (قبل از گل) نوبت دوم بعد از تشکیل میوه (پیشگیری) و یا به محض مشاهده علایم کمبود آهن (درمان) در صورت نیاز به فاصله 14- 10 روز محلول پاشی تکرار شود.

کود روی :

روش مصرف : محلول پاشی شاخ وبرگ

میزان مصرف : یک لیتر کود در 1000 لیتر آب در یک خکتار محلول پاشی می شود.

زمان مصرف :

درختان میوه : از باز شدن جوانه ها تا ظهور گل یا پس از برداشت محصول وقبل از ریزش برگها در پاییز.

سایر محصولات : بهترین زمان ابتدای فصل رشد در صورت نیاز به فاصله 14 – 10 روز محلول پاشی تکرار شود.

کود کلسیم :

روش مصرف : محلول پاشی شاخ وبرگ

میزان مصرف : 5 لیتر کود در هر هکتار باغ و زمین زراعی در هر مقدار آبی که برای محلول پاشی یک هکتار لازم است

زمان مصرف:

درختان میوه : دو نوبت از زمان تشکیل میوه به فاصله 14 روز

سایر محصولات : ابتدای دوره رشد، تکرار به فاصله 14-10 روز

کود منیزیم :

روش مصرف : محلول پاشی شاخ وبرگ

زمان مصرف‌ :

میوه جات هسته دار : پس از ریزش گلبرگها

سایر محصولات : اوایل دوره رشد هنگام وجود سطح برگ کافی

کود مس :

روش مصرف : محلول پاشی شاخ وبرگ

میزان مصرف : به طور معمول 5/0 لیتر کود در هر هکتار باغ و زمین زراعی در هر مقدار آبی که برای محلول پاشی یک هکتار لازم است.

زمان مصرف :

درختان میوه : اوایل دوره رشد

سایر محصولات : اوایل دوره رشد هنگام وجود سطح برگ کافی

علایم کمبود فسفر، ازت ، پتاس:

معمولا برگهای درختان مبتلا به کمبود فسفر در طول دوره نمو، برگهای سبزتیره تری نسبت به برگهای عادی دارند و این برگها در پاییز به رنگ برنزه وبنفش در می آیند و رشد کمی دارند در صورتیکه درختان مبتلا به کمبود ازت در طول بهار وتابستان سبز کم رنگ بوده و در پاییز به رنگ قرمز کم رنگ یا مایل به ارغوانی در می آیند

در اواخر فصل علایم کمبود پتاس را با برگهای پیچیده یا برگهای که از حاشیه یا در طول رگبرگ اصلی و رگبرگ فرعی شروع به خشک شدن می کنند نمایان می شوند.

مواد آلی به طریق زیر خاکها را تقویت می نمایند

1- نفوذ پذیری خاکهای سنگین رسی را به آب وهوا افزایش داده و مانع خفگی ریشه درختان وگیاهان می شوند.

2- در خاکهای سبک نگهداری آب ومواد غذایی گیاهان را افزایش می دهد

3- جذب و قابلیت استفاده عناصر غذایی به خصوص فسفر وآهن به وسیله مواد آلی زیاد خواهد شد

4- کود آلی قسمتی از نیازغذایی گیاهان را تامین می نماید

مواد آلی:

مواد آلی در خاک به وسیله موجودات ریز ذره بینی تجزیه شده ومواد غذایی آن جذب گیاه می شود.

کودهای آلی با منابع گیاهی : این کودها باقیمانده پوسیده اندام نباتات می باشد مثل شاخه، برگ، ساقه و....

این مواد در خاک دفن شده و در اثر فعالیت باکتریهای موجود در خاک تجزیه شده و تبدیل به مواد آلی می شوند که به رنگ سیاه یا قهوه ای تیره در می آیند و به آن اصطلاحا هوموس می گویند

این کودها دارای کربن، اکسیژن، هیدروژن، نیتروژن، فسفر، گوگرد می باشد

مقدار مصرف آن 1000-700 کیلوگرم در هکتار است.

تهیه کود آلی با منابع گیاهی:

تهیه کود از کاه وکلش : ابتدا توده ای از کاه را به ضخامت 80 – 60 سانتیمتر آماده می کنیم.

سپس کاه ها را کاملا خیس می کنیم تا باکتریها بتوانند فعالیت خود را شروع کنند دو مرتبه در روز حدود 800 لیتر آب به توده می ریزیم روز بعد معادل 8-4 کیلو اوره یا 20-10 کیلو سولفات آمونیوم برای تغذیه ازتوباکترها به آن اضافه می کنیم.

تهیه کمپوست:

این کود از پوسیده مواد آلی نباتی از قبیل برگها ، علفهای هرزو..... تهیه می شود برای تهیه آن گوشه ای از باغ چاله ای به عمق 1-5/0 متر درست کرده و این زایده ها را در چاله می ریزیم و آب را بر روی زایده های گیاهی می ریزیم پس از 6 ماه توده را سرند کرده ودرات ریز را آماده مصرف می باشند و ذرات بزرگتر را دوباره به چاله بر می گردانیم.

کود سبز :

این کودها از شاخه وبرگ سبزیجات بدست می آید اگر این شاخه و برگ سبز با شخم به خاک برگردانده شوند به تدریج در اثر فعالیت باکتریها پوسیده شده و هوموس و مواد غذایی به خاک افزوده می شود این سبزیجات را در اواخر تابستان یا اوایل پاییز می کارند در اوایل بهار با شخم به خاک بر می گردند.

نکاتی پیرامون کاشت یک نهال :

1- در هنگام خرید نهال به دنبال نهال بزرگتر نباشید . در حقیقت یک نهال خوب نباید خیلی بزرگ و خیلی کوچک باشد و نهال ها با اندازه متوسط همیشه بهتر جواب می دهند ( می گیرند ) و رشد بهتری دارند

2- نهال های بدون برگ را می توان به راحتی حمل کرد به شرطی آنکه ریشه آن مدت زیادی در معرض هوا قرار نگیرد . اما نهال هایی را که دارای برگ می باشد حتما با گلدان به محل کاشت حمل کنید ، چرا که حمل آن بدون گلدان سبب آسیب جدی به گیاه در بیشتر مواقع سبب خشک شدن آن می گردد

3- اگر تعداد زیادی نهال را خریداری نموده اید و بین خرید و کاشت نهال ها فاصله زمانی وجود دارد برای آنکه نهال های شما آسیب نبینند ، می توانید گودالی حفر نمایید و همه نهال ها را در آن قرار دهید و بر روی ریشه های آنها خاک بریزید . در این صورت نهال های شما آسیب نخواهند دید و می توانید چند روز بعد اقدام به کاشت آنها نمایید .

4- در هنگام کاشت نهال اگر قصد کود دادن به آن را دارید مراقب باشید اولا کود شما پوسیده باشد و در ثانی مقدار زیادی کود را در اطراف ریشه گیاه قرار ندهید ، چرا که سبب سوختن ریشه های نهال می گردد .

5- پس از کاشت نهال ، گیاه شما باید هرس گردد و معمولا از ارتفاع 90 سانتیمتری سر برداری می گردد . البته برای درختان مختلف و با مصارف مختلف این اندازه متفاوت خواهد بود.

6- اگر درختانی کاشته شده از قبل دارید و می خواهید به آنها کود شیمیایی بدهید . در حال حاضر فقط از کودهای فسفاته و پتاسه استفاده نمایید و پس از باز شدن جوانه ها و آغاز رشد درخت می توانید اقدام به دادن کود ازته نیز کنید

برخی از اثرات مصرف متعادل کودها در بهبود کمی وکیفی محصولات کشاورزی:

1- افزایش تولید محصولات زراعی وباغی در واحد سطح

2- بهبود کیفیت و بازار پسندی محصولات کشاورزی

3- افزایش استحکام گیاهان زراعی وباغی ، در نتیجه کاهش مصرف سموم

شیمیایی

4- افزایش مقاومت گیاهان در برابر آفاتی نظیر تریپس پیاز ، چوبخوارها ، کنه سیب و.......

5- افزایش مقاومت گیاهان به تنش های محیطی از قبیل شوری ، سرما زدگی، گرما

6- افزایش طول عمر میوه دهی (جوانتر شدن)درختان میوه

در ماههای مختلف سال ، کارهای زیر را در باغ انجام می دهیم:

فروردین:

انجام هرس خشک اعم از فرم دهی وباردهی ، انجام عملیات اصلاح داخل باغات (کوددهی ،بیل کاری ،مبارزه با علفهای هرز ،آبیاری و......) بانکت بندی باغات دیم جهت ذخیره رطوبت وسربرداری نهال هایی که تازه کاشت نموده ایم.

اردیبهشت:

آبیاری، سربرداری، قیم زنی، ادامه هرس، کاشت نهال و استفاده از کندوی زنبور عسل جهت تلقیح بهتر درختان میوه.

خرداد:

تهیه نمونه های برگ ، خاک وآب و ارسال آن به آزمایشگاه برای تعیین میزان عناصر موجود و انجام عمل پیوند.

تیر:

سمپاشی درختانی که دراین زمان نیازمند مبارزه با آفات هستند.

مرداد:

برداشت باغات، انجام هرس سبز، تهیه نمونه های برگ ،خاک وآب وارسال آن به آزمایشگاه، داشت محصولات سردرختی وعملیات بسته بندی وبازار یابی.

شهریور:

اجرای عملیات آماده سازی زمین جهت کشت پاییزه ،ادامه عملیات کنترل و نظارت بر برداشت، بسته بندی وادامه عملیات هرس.

مهر:

عملیات برداشت ، بسته بندی وبازار یابی ، حذف درختان کهنسال وخشکیده و شاخه های خشکیده وانجام پیوند شکمی.

آبان :

عملیات آماده سازی اراضی مساعد جهت کشت پاییزه (نقشه کاشت، چاله کنی ،تهیه کود حیوانی ،آغاز کشت پاییزه ، ادامه اصلاح باغات (حذف درختان کهنسال وخشکیده و شاخه های خشکیده)

آذر:

ادامه تهیه الگوی کشت، انتخاب نوع ومحل تهیه نهال ، ادامه عملیات آماده سازی زمین جهت کشت ،در صورت مساعد بودن آب وهوا انجام کشت پاییزه ،آبیاری بعد از کشت.

دی:

بستن حصار اطراف نهالهای جوان جهت در امان ماندن از آسیب جوندگان.

بهمن:

انجام هرس خشک.

اسفند:

در صورت مساعد بودن هوا شروع کشت بهاره ، توسعه باغات آبی ودیمی ، انهدام شاخه های خشکیده و آلوده و هرس شده.

درختان میوه منطقه :

ارقام مختلفی از درختان زردآلو در منطقه کشکسرای وجود دارد که ازجمله آنها می توان به رقم زردآلوی عسگرآباد اشاره کرد که دارای ساقه روشن تری نسبت به ارقام دیگر می باشد ومیوه شیرینتری دارد رقم دیگری که وجود دارد رقم آق اریک یا زرآلوی بادامی می باشد که برگهای کوچکتری وتنه سیاه تری نسبت به سایر ارقام دارد و مغز هسته شیرینی دارد ودارای مغزی با حجم نسبتا بیشتری در هسته می باشد همچنین میوه سفت تری دارد.

پیوندی که دراین درختان زردآلو استفاده می شود پیوند شکمی است که زمانی این پیوند انجام می گیرد که زردآلوها نهال کوچکی هستند واز ارتفاع 20 سانتیمتری از بالای یقه این پیوند صورت می گیرد وعمده ترین بیماری موجود در این درختان پوسیدگی طوقه درخت می باشد که در اثر تماس مستقیم تنه با آب ایجاد می شود.

از ارقام سیب نیز می توان به رقم سیب گلاب مشهد و سیب لبنان اشاره کرد که عمده ترین آفت موجود شته بر روی ارقام جوان سیب می باشد و برای مبارزه با شته از سم متاسیستوکسین استفاده می شود همچنین برای مبارزه با کرم سفید ریشه ،غرقاب کردن و استفاده از سون وکپک راه حل خوبی می باشد وبرای مبارزه با آتشک گلابی راه حل مکانیکی هرس وسوزاندن شاخه های آلوده وراه حل شیمیایی استفاده از محلول بردو می باشد.

از علایمی که بر روی درخت سیب نشان دهنده این است که هرس خوبی بر روی درخت صورت نگرفته این است که نزدیک به فصل برداشت میوه های بسیار ریزی داشته باشد که این ناشی از عدم هرس مناسب و در نتیجه تولید میوه های زیاد بر روی درخت که این زیادی میوه ها باعث می شود مواد خذایی مورد نیاز به مقدار کافی به میوه ها نرسد.

نوع و رنگ سیب را از روی تنه درختان ما میتوانیم تشخیص دهیم . تنه درختان سیب زرد رنگ زردی دارند . برگهای درخت سیب ساده و بدون بریدگی و کاملا مشخص و نسبتا چرمی هستند ، همچنین کناره ها در برگ سیب کنگره دار هستند .در روی شاخه ها بخش هایی که میوه ده هستند به اصطلاح دانه دار ها میخچه یا سیخک می نامند . آثار دم میوه بر روی میخچه نشان دهنده تعداد برداشت میوه از درخت است . میخچه از طریق جوانه انتهایی رشد میکند ، در اصطلاح به میخچه بزرگ و طویل لامبورد گفته میشود. هر چه تعداد سیخک بیشتر باشد ارزش میوه دهی درخت بیشتر است.

شرایط احداث باغ

شرایط لازم برای احداث باغ

1- شرایط آب و هوایی 2- انتخاب خاک 3- انتخاب منطقه (موقعیت منطقه)
4- انتخاب رقم 5- عوامل اقتصادی

1- شرایط آب و هوایی
الف) دما: درختان میوه خزان دار باید در طول زمستان به تعداد ساعات معین دمایی کمتر از هفت درجه (بین 0 تا 7 درجه سانتی گراد) دریافت کنند تا از حال استراحت بیرون آمده و شروع به رشد کنند و این امر یکی از مهمترین عوامل محدود کننده مناطق کشت درختان میوه مختلف می باشد یعنی اگر سرمای لازم تامین نگردد،‌در اکثر موارد جوانه های گل در بهار نمی شکفند و محصول تولید نمی کنند و اثر دیگر سرما بر روی درختان میوه سرما زدگی بهاره است که بسیاری از نقاط دنیا با وجود برخورداری از دامنه دمایی و میزان سرمای مناسب برای کشت درختان میوه،‌به دلیل داشتن سرمای دیر رس بهاره بعد از شکوفایی جوانه ها که موجب سرمازدگی گل ها و گاهی میوه ها می شود،‌برای میوه کار مناسب نسیتند. از دیگر عامل دمایی که در میوه کاری موثرند می توان از نوسان دمایی یا تفاوت زیاد دمای شب و روز و همچنین تگرگ نام برد که باعث آسیب و خسارت به درختان میوه می گردد.
باید شرایط آب و هوایی (حرارت و سرمای بهاره) را در نظر گرفت درجه حرارت برای رشد و نمو درخت و رسیدن میوه بایستی کافی باشد اطلاعات درجه حرارت را از ایستگاههای هواشناسی می توان گرفت و بعدا به احداث باغ اقدام کرد. درخت زردآلو نسبت به سرما مقاوم است ولی در موقع باز شدن شکوفه هایش اگر سرما وجود داشته باشد باعث از بین رفتن گلها می شود پس در انتخاب نهال باید نهال هایی را که دیرتر به گل می روند باید انتخاب کرد. (پرتغال واشنگتن ناول که در جنوب و شمال کاشته می شود که در شمال به علت کمبود نور و درجه حرارت ترش مزه می شود) اگر در منطقه ای سرمای بهاره وجود داشته باشد باید از راه های ذیل با آن مبارزه کرد:

1- انتخاب ارقامی که در بهار دیرتر گل هایشان باز می شود مثل درخت به.
2- بایستی تا آنجایی که امکان دارد درخت را پاکوتاه نگه داشت و یا از واریته های پاکوتاه استفاده کرد ه در مقابل سرما مقاومتر از پایه بلند ها هستند.
3- استفاده از هورمون بازدارنده رشد که یکی از آنها آلار است که روش مصرف آن به این صورت است که این هورمون را به صورت محلول در آورد و بر روی شاخ و برگ درخت بپاشند که از باز شدن گل تا مدت معینی جلوگیری می کند (گل دادن را کمی عقب می اندازد) که از خطر سرما آن را نجات دهد.
4- استفاده از باد شکن که در اطراف باغات در قدیم دیوار می کشیدند و اما در باغ های وسیع ازدرختان بعنوان باد شکن استفاده می کنند. که برای این منظور از تبریزی- کاج- سنجد و در جنوب از اکالیپتوس – آکاسیا و گز استفاده می کنند که جلوی سرما و باد را گرفته و از ریزش شکوفه جلوگیری می کند.
5- استفاده از بخاری های باغی که در کرج و شهریار و اصفهان استفاده می شود و طرز کارشان به این صورت است که بخاری ها را در بین ردیف های و هر 6 متر به 6 متر نصب می کنند به طوریکه در یک هکتار 100 عدد بخاری باشد. در قدیم با آتش زدن کاه و کلش در باغات و ایجاد دود باعث جلوگیری از سرمای بهاره می شوند. روش کار در بخاری های نفت سیاه یا گازوئیل به این صورت است که در نقاط مختلف باغ میزان الحراره هایی نصب می شود که در باغات بزرگ یک اطاقک احداث می کنند و در بیرون از اطاقک نیز یک میزان الحراره که به باطری وصل است و به زنگ نیز متصل است که با پایین آمدن درجه حرارت به صفر زنگ اخبار می زند که با روشن کردن بخاری ها درجه حرارت را بالا می برند. در درجه حرارت 1- درجه سانتیگراد بیشتر گل ها از بین می روند.
6- کاشتن درختان در کوهپایه ها و کوهستان ها که آنها را از خطر سرمای بهاره حفظ می کند.
7- آبیاری بارانی که در صورت امکان جلوی سرما را بگیرد چونکه وقتی آب به صورت قطرات پاشیده شود گرمایی حدود 70 تا 80 کالری آزاد می کند که این حرارت مانع از بین رفتن شکوفه های می شود.

ب) نور
طول روز بر گل انگیزی درختان میوه موثر نیست،‌ اما شدت نور در رشد و باروری درختان بسیار موثر است و تنها راه نور رسانی کافی به درون تاج درخت شکل دهی و تراکم مناسب دادن به شاخه های درخت می باشد و اثر دیگر نور در درختان میوه

ایجاد رنگ در میوه هاست به عنوان مثال میوه های سیب اگر شدت نور در دو تا سه ماهر آخر فصل رشد کافی نباشد تولید رنگ سرخ دچار اختلال می گردد و به این دلیل پیشنهاد می گردد تا در مناطقی که هوای پاییزه ابری یا مه آلود دارد به جای سیب سرخ،‌انواع زرد و سبز آن کشت گردد.
2- انتخاب نوع خاک:
اکثر درختان میوه به بافت خاک حساسیت زیادی نشان نمی دهند و اگر خاک دارای عمق کافی زهکش و PH مناسب باشد به خوبی در آن رشد می کند و محصول کافی می دهند. البته لازم به تذکر است که خاکهای سبکتر معمولا از خاکهای سنگین کم رطوبت تر بوده و به همین دلیل در بهار زودتر گرم ودر پاییز دیرتر سرد می شوند و چون تهویه بهتری دارند در صورت کفایت آب و مواد غذایی،‌درختان میوه در آنها رشد بیشتری می نمایند. در بررسی خاک به منظور احداث باغ نکاتی که از اولویت برخوردار هستند:
در درجه اول عمق خاک و در درجه دوم عمق سطح آب زیر زمینی و در درجه سوم میزان شوری خاک است. چون که کمبود مواد غذایی و آلی خاک و تا حدود PH نامناسب خاک را می توان با افزودن مواد لازم به خاک جبران کرد. در صورتی که عمق خاک کم باشد می توان گودال هایی با ابعاد نسبتا بزرگ 2 متر حفر و آن را با خاک مرغوب پر کرد و درخت را در آن کاشت هر چند که این امر پر هزینه بود و زهکش و اصلاح شوری خاک نیز پر هزینه است و تا حد امکان باید از کشت در این خاکها دوری کرد. باید در خاک به فاصله 500 متر به 500 متر پروفیل بزنیم ولی اگر امکان نداشت فاصله را بیشتر انتخاب می کنیم و در موقع پروفیل زدن این نکات را بایستی رعایت کرد:
1- عمق خاک: برای درختکاری هر چه عمق خاک بیشتر باشد و قابلیت نفوذ داشته باشد مناسب تر است در نمونه برداری از 30-0 سانتی متری و از 60-30 سانتی متری و از90-60 سانتی متری به ترتیب جدا نمونه برداری می کنیم .
2- PH خاک: عناصر غذایی در PH های بخصوص قابلیت جذب برای گیاه دارند و به عنوان مثال درخت سیب در PH 5/6-6 حداکثر رشد را دارد.
3- زهکشی مناسب خاک
4- حاصلخیزی خاک: خاکهای شن رسی یا رس شنی قوی و عمیق با PH مناسب و زهکش مناسب.
3- انتخاب منطقه (موقعیت محل):
مجموعه عوامل عرض جغرافیایی ،‌ ارتفاع از سطح دریا و مقدار شیب زمین،‌موقعیت محل را تشکیل می دهند. اثر این عوامل در درجه اول بر روی مقدار

دمای محیط و درجه دوم بر روی شدت نور است. بدین ترتیب که هر چه عرض جغرافیایی بیشتر باشد چون نور خورشید با زاویه کمتری به سطح زمین می تابد، ‌میزان دمای محیط و شدت نور کمتری در دسترس گیاهاین قرار می گیرد. زیاد شدن ارتفاع از سطح دریا نیز باعث کاهش دمای محیط می شود. شیب زمین بر حسب جهت آن می تواند بر دما اثر مثبت یا منفی داشته باشد. در نیمکره شمالی شیب های رو به جنوب حداکثر مقدار نور خورشید را دریافت می دارند اینگونه اراضی در بهار زودتر گرم می شوند و در تابستان گرم و خشک ترند و در پاییز دیرتر سرد می گردند بنابراین در مناطق سردسیر،‌ خطر سرما زدگی زمستانه این اراضی کمتر ولی از نظر سرمازدگی بهاره (سرما زدگی گل ها) بیشتر است. و در مجموع فصل رشد طولانی تری در اختیار گیاه قرار می گیرد. در شیب های شمال درست بر عکس شیب های رو به جنوب عمل می کنند و برای کشت درختانی که در بار خطر سرما زدگی بهاره زیادتر است مناسب ترند و برای کشت درختان خزان دار در مناطق گرمسیر مناسبند.
در مناطقی که احتمال بروز سرمای دیر رس بهاره زیاد است باید کوشش شود تا حد امکان باغ های میوه در زمین های شیبدار احداث گردند دلیل این امر سنگین تر بودن هوای سرد نسبت به هوای گرم است که بر روی سطح شیبدار می لغزد و در نقاط گود و کفه ها جمع می گردد و به گیاهان موجود در آنها آسیب می رساند.
4- انتخاب واریته (نوع نهال):
در انتخاب واریته (نوع نهال) باید توجه کرد که واریته ای انتخاب شود که با شرایط محل سازگار باشد و همچنین در مقابل آفات و امراض نیز مقاوم باشد.
5- عامل اقتصادی:
مهمترین هدف از تولید هر نوع محصول،‌ کسب درآمد است و در صورتی که به کشت یک درخت در یک محل اقدام می شود بایستی با توجه به سرمایه گذاری زیاد و بلند مدت بازار فروش و حمل و نقل و سایر موارد را در نظر داشت چون حتی اگر محصول دارای کیفیت عالی باشد ولی تقاضایی در بازار نداشته باشد جز ضرر چیزی عاید نخواهد کرد.
تهیه نهال:
پس از اینکه با توجه به شرایط محیطی و منطقه و عوامل اقتصادی،‌نوع و رقم میوه انتخاب شد،‌باید به تهیه نهال اقدام کرد. نهال باید دارای بالاترین کیفیت باشد و عاری از آفات و بیماریها باشد و باغدار باید بهترین نهال ممکنه را هر چند با قیمتی بسیار بالاتر از معمول تهیه کند بهتر است تا اینکه نهالی نامرغوب با قیمت کمتر تهیه کند.

هنگام خرید نهال بایستی سعی شود که یک نهال دارای ریشه قوی و سالم باشد و چون حمل و نقل نهال و کاشت در زمستان صورت می گیرد باید از آسیب دیدن ریشه توسط سرما جلوگیری به عمل آورد و پس از رسیدن به محل باغ نیز باید بلافاصله ریشه ها را در زیر خاک قرار داد و تا زمان کاشت همان جا نگهداری کرد.
کاشت نهال و هرس اولیه آن:
در هنگام کاشت اکثر نهال های میوه ابتدا باید ریشه را با یک قیچی هرس کرد تا اولا سر ریشه اصلی قطع و گیاه تحریک به تولید ریشه فرعی بیشتر شود. ثانیا سر ریشه ها،‌ که اکثر در هنگام کندن نهال از خزانه زخمی و به طور نامرتب قطع شده،‌ دارای یک سطح صاف شود زیرا ریشه های زخمی و ناصاف سریعا مورد حمله انواع قارچ ها و باکتری ها قرار می گیرند و از بین می روند در حالی که اگر محل بریده شده صاف باشد به راحتی ترمیم می گردد و از عوامل بیماریزا و قارچ ها محافظت می گردد. در کاشت نهال رعایت چند نکته ضروری است:
1- عمق کاشت: باید طوری باشد که محل پیوند چند سانتی متری (حداقل 10 سانتی متر) بالای سطح خاک واقع شود تا از ریشه دار شدن گیاه در بالای محل پیوند که اثر پایه را به راحتی خنثی می کند و از خفه شدن درخت جلوگیری به عمل آید.
2- در مناطقی که باد منظم می وزد پیوندک باید رو به باد قرار داشته باشد تا از شکسته شدن گیاه در اثر فشار باد جلوگیری کرد.
3- پس از انجام کاشت و پر کردن گودال باید با فشار دادن خاک اطراف نهال با پا خاک اطراف ریشه ها را کاملا محکم کرد تا هوای اطراف ریشه تخلیه گردد و بعد از آبیاری پای نهال گود نیفتد و ریشه نهال از خاک خارج نشود.
4- بلافاصله پس از کاشت نهال ها را آبیاری کرد در غیر این صورت درصد نهال هایی که اصطلاحا نمی گیرند و خشک می شوند بالا خواهد رفت و نیاز به کاشت مجدد یا واکاوی خواهد بود.
سیب در خاک های رسی شنی و هلو در خاک های شنی و رس بهتر رشد می کند اگر درخت را در خاک های آهکی بکاریم درخت ضعیف و در برابر بیماریها ضعیف می شود. در خاک های رس و آهکی نیز همین مساله است پس باید هم خاک سطح الارض قوی و هم خاک های تحت الارض نفوذ پذیر باشند. در PH بالا آهن جذب نشده شاخه در نهایت ضعیف و زرد و قابلیت باروری را از دست می دهند. کارهای اصلاحی این باغ ها این است که اول گودال هایی به قطر و عمق یک متر حفر کرد و خاک آن را برداشت و یا اینکه در بین ردیف درختان کود حیوانی پخش کرد تا خاک اصلاح و یا گیاهانی را به عنوان کود سبز در بین ردیفهای درختان کاشت.

5- عملیات کاشت درخت:
1- آماده کردن زمین:
الف) تسطیح: در جاهایی که ناهمواری وجود دارد باید زمین را تسطیح کرد و این تسطیح،‌ تسطیح کلی است و بعد از تسطیح زمین عملیات دیگر باید انجام شود.
ب) شخم زمین: بعد از تسطیح،‌ زمین را باید شخم عمیق زد چون درخت به خاک عمیق نیاز دارد.
ج) کود دادن: در پاییز عملیات کود دادن را انجام می دهند و عمل کود دادن را باید با اداره خاکشناسی منطقه هماهنگ کرد تا مقدار مناسبی کود مصرف شود. در خاک های با حاصلخیزی متوسط تا ضعیف می توان 30 تا 60 تن کود دامی را به زمین داد و باید کود را در تمام سطح زمین پخش کرد و می توان 300 تا 400 کیلوگرم کود سوپر فسفات تریپل را به طور یکنواخت در پاییز همراه با کود دامی در خاک پخش کرد و بعد آن را با خاک مخلوط و زیر خاک نمود.
د) بلوک بندی و خیابان بندی:
اگر زمین وسیع باشد مساله بلوک بندی و خیابان بندی در نظر است ولی در زمین های کوچک لازم نیست. در اطراف باغ یک خیابان جهت عملیات حمل و نقل کود و غیره احداث می کنند و عرض آن ها را 6-4 متر و خیابان های داخلی را بین 4-3 متر می گیرند. در بلوک بندی نیز زمین را به بلوک های 5/2 هکتاری تقسیم می کنند.
2- گود برداری:
برای گود برداری باید خطوط کشت مشخص شود . برای اینکه خطوط موازی باشند باید زمین گونیا باشد و برای گونیا کردن زمین در دو گوشه زمین یک میخ چوبی کوبیده و خط به دست آمده از اتصال دو نقطه را به وسیله ریسمان مشخص می کنند و سه متر از آن جدا کرده و یک نیم دایره می زنیم و سپس از نقطه اولی 4 متر فاصله گرفته و نیم دایره ای می زنیم و محل تقاطع نیم دایره ها را به نقطه اول وصل کرده و تا انتهای زمین خطی رسم می کنیم و در گوشه بعدی نیز همین کار را انجام می دهیم و خطوط اصلی به دست می آیند. بعد از گونیا کردن،‌ زمین را میخ کوبی می کنیم به فرض اینکه نخواهیم عیب رد بکاریم و با مطالعه پایه آن که اگر بذری بود فاصله را 6 در 6 متر می گیریم و در روی خطوط اصلی اطراف زمین 6 متر به 6 متر علامت می زنیم با رسم خطوط موازی از روی نقاط مشخص شده محل تقاطع این خطوط را میخکوبی می کنیم و در همین نقاط نیز گود برداری می کنیم.
3- موقع و فصل کشت درختان میوه:
موقع و فصل کشت درختان همیشه سبز مثل مرکبات موقعی است که درجه حرارت 12-10 درجه بالای صفر باشد برای درختان خزان شونده موقعی است که درخت در حال خواب زمستانی است که یا در اواخر پاییز موقعی که درخت خزان کرده است می باشد و یا در اواخر اسفند ماه که درخت هنوز از خواب بیدار نشده است،‌ می باشد که در مناطق معتدل در اواخر پاییز و در مناطق سردسیر بهترین موقع در اسفند ماه است که از آسیب به سیستم ریشه ای گیاه جلوگیری کنیم. درختان همیشه سبز را باید در خاک جا به جا کنیم و برای این منظور باید آن را درگونی و یا در جعبه گذاشت و سپس با احتیاط در محل اصلی کاشت. درختان زینتی همیشه سبز را نیز بهتر است همراه خاک جا به جا کرد.
4- طرق مختلف کاشت:
الف: روش مربعی:
در این روش فاصله طول و عرض خطوط بین دو درخت یکی است به عنوان مثال در مورد درخت هلو که فاصله باید 5 در 5 متر باشد روی خطوط اصلی 5 متر به 5 متر جدا کرده و در منطقه تقاطع آنها نهال ها را می کارند و این روش محاسنی را دارد که به شرح زیر است:
1- بسیار ساده است.
2- تراکتور هم می تواند در جهت شمال به جنوب و هم در جهت شرق به غرب برود و عملیات باغبانی را انجام دهد.
عیب آن این است که در صبح و بعد از ظهر روی هم سایه می اندازند که جاهایی که سایه می افتد رشد خوبی ندارند. ولی در مناطقی با نور شدید اشکالی ندارد.
ب)‌روش مستطیلی:
اگر فاصله درخت به درخت 2 متر و خط به خط 3 متر باشد در مورد پایه های کوتاه بهتر است از روش مستطیلی استفاده کرد این روش نیز دارای معایبی است که بدین شرح است:
حرکت تراکتور فقط در یک جهت است و آن در جهت ردیف درخت هاست.
و محاسن آن:
1- از لحاظ نوری هیچ مساله ای ندارد و بهترین روش برای کشت پایه های ایستمالینگ است.
2- تراکم درخت در این روش بیشتر است. پایه ای ایستمالینگ نسبت به سرما مقاومند.
3- در مناطق سرسیر که با کمبود نور مواجه هستیم این روش توصیه می شود.

ج) روش لوزی:
به علت دقت زیاد و وقت گیری استفاده نمی کنند ولی به علت اینکه در این روش درخت ها روی هم سایه نمی اندازند نور کافی به آنها می رسد. مقدار درخت کاشته شده در این روش کم است برای کاشت درخت هلو یا سیب به فاصله 5 متر در 5 متر بعد از اینکه خطوطی به فاصله 5 متر از هم رسم کردیم فاصله درختان را طوری تنظیم می کنیم که شکل لوزی را فاصله درختان تشکیل دهد یعنی هر درخت در فاصله بین دو درخت در روی خط کاشت دیگری قرار می گیرد.
محاسن:
در کشت لوزی چون درختها روی هم سایه اندازی ندارند و نور به همه درختها می رسد کیفیت محصول بالاست و درخت تقارن خود را از لحاظ تاج و گسترش شاخه ها خیلی خوب حفظ می کند.
معایب:
1- حرکت تراکتور در یک سمت است.
2- مقدار درخت کم است.
د) کشت درخت روی خطوط منحنی تراز:
در مناطقی که زمین شیب دارد در شیب های 25%‌ و پایین تر می توان زمین را سکو بندی کرد. سپس درخت را کاشت تا از شستشوی خاک جلوگیری کند و در ضمن باعث نفوذ باران در خاک شود و اگر شیب از 25%‌ بالاتر باشد نمی توان سکوبندی کرد بلکه باید زمین را بانکت بندی کرد. بدین ترتیب که: به فاصله معین یک نوار به عرض یک متر که این نوارها را بانکت می گویند ایجاد می کنند که داخل این بانکت ها درخت بکارند. در اراضی که شیب کمتر است یعنی 30%‌،‌ فاصله خطوط را بیشتر و فاصله درختان را کمتر می گیرند و اگر شیب زیاد باشد فاصله خطوط را کمتر و فاصله درختان را بیشتر می گیرند. چون خطر شستشوی خاک وجود دارد. کشت درختان را روی این خطوط منحنی تراز بانکت بندی می گویند و از لحاظ ارتفاع کشت درختان در یک بانکت هم ارتفاع هستند و این روش را Cauntour line نیز می گویند. در روش سکو ارتفاع دیواره را 1 متر تا 20/1 متر و عرض آن را تا 4 متر در نظر می گیرند. روش کاتورلاین عمومی است که برای جنگل کاری نیز استفاده می کنند تا از فرسایش خاک جلوگیری کند. اگر منطقه دارای بارندگی کمی باشد می توان درخت مو کاشت ولی اگر مقدار بارندگی سالیانه بیشتر از 500 میلیمتر باشد می توان درختان مقاوم به کم آبی را به صورت دیم در این مناطق کاشت.
5- فاصله کاشت درختان میوه:
فاصله کاشت به: 1- نوع پایه 2- نوع هرس 3- خاک 4- نوع درخت 5- منطقه کاشت بستگی دارد.

1- نوع پایه:
در فاصله کاشت درختان میوه اولین چیز مطرح پایه است مثلا در پایه بذری سیب فاصله درخت با درخت 6 در 6 است و خط با خط نیز 6 متر است و در پایه بذری مثل ایستمالینگ 9 که سیب زرد پیوند خورده باشد فاصله درخت 2 متر و فاصله خط به خط را 3 متر در نظر می گیرند که در روش دوم تعداد درخت در یک هکتار افزایش پیدا می کند و تراکم نیز بیشتر نمی شود و در مورد درخت گودبی که روی یک پایه بذری پیوند شده باشد درخت پا بلند می شود و فضای زیادی احتیاج دارد و در نتیجه تعداد درخت کم می شود و اگر پایه درخت کوتاه تر باشد تراکم درخت در واحد سطح افزایش پیدا می کند اگر درخت پایه بلند باشد قوی تر است و در درخت شاه میوه که پایه بذری گلابی باشد فاصله 7 در 7 متر است و در شاه میوه پایه 5 در 6 متر یا 5 در 5 متر باید باشد در آمریکا سعی میکنند باغات مدرن با درختان مرغوب و تراکم زیاد ایجاد نمایند.
درختان میوه را می توان خیلی نزدیک هم و یا خیلی با فاصله زیاد کاشت که هر دو حالت مشکلات خود را داراست که اگر فاصله کم باشد مثلا در باغات قدیمی سبب می شود شاخ و برگ درختان در هم نفوذ کنند و در نتیجه سایه روی شاخه های درخت دیگر ایجاد شود و نور به اندازه کافی به تاج درخت نرسد و کیفیت محصول کاهش پیدا کند و ثمر آوری و گل انگیزی کم و جوانه های نر درشت فوقانی در تاج درخت ایجاد شود. در فاصله زیاد نیز تعداد درخت در هکتار کاهش پیدا می کند و عملکرد کم و از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه نیست. گل انگیزی یعنی تولید جوانه های گل در درختان میوه که افزایش آن با نور است سپس باید فاصله را طوری تنظیم کرد که حداکثر نور به درخت بتابد تا هیدرات کربن بیشتری در برگ ها ساخته شود و این هیدرات کربن نقش مهمی در تولید میوه دارد.
2- نوع درخت
اگر درخت پیوندی نباشد مثل گردو (گردو را با بذر و خزانه گیری زیاد می کنند) که تاج درخت در بعضی ارقام آن 20-15 متر است در این حال پایه مطرح نیست بلکه تاج درخت مهم است. پس فواصل زیادی می خواهند . درختانی که پذیرش نیستند و تاج درخت وسیع است فاصله آنها را باید زیاد بگیریم. تاج درخت را مجموع شاخه های فرعی و اصلی تشکیل می دهند. در سیب تقریبا کروی است و در گلابی تقریبا هرمی یا مخروطی شکل است. درخت خرما با پیوند زیاد نمی شود پس پایه ندارد. با بذر و پاجوش زیاد می شود و فاصله 8 متر تا 10 متر فاصله دو درخت از هم است. گاهی درختان دیگری مثل آلو یا آلبالو از پا جوش آنها استفاده می شود و اینها پیوند نیستند و تاج گسترده و فاصله درخت برای درختان پا بلند و پا متوسط بیشتر است.

3- نوع هرس
با هرس می توان تاج درخت را کنترل نمود و حومه معینی نگه داشت. بعضی باغداران دوست دارند درخت پا بلند یا پایه متوسط یا پایه کوتاه باشد.
4- خاک و منطقه کاشت:
اگر خاک قوی و حاصلخیز باشد و خاک تحت الارض نیز مرغوب باشد شاخه ها ر این خاک ها رشد خوبی دارند و به خصوص نوع خاک در ارتباط با نوع درخت مطرح می باشد. اگر خاک ضعیف باشد چون شاخ و برگ کمتر رشد ی کنند فاصله کمتر می شود در درختکاری خاک ضعیف مطرح نیست چون خاک باید قوی باشد. در شمال ایران بعضی روزها ابری است و فاصله درختان در این منطقه با فاصله درختان در جنوب تغییر می کند.
در شمال فاصله درختان باید بیشتر باشد. در جنوب به علت نور شدید باعث می شود تنه درخت بسوزد و ما مجبوریم فاصله را کمتر بگیریم.
5- کاشت نهال:
شامل مراحل زیر است:
1- کندن نهال از خزانه: بایستی زمین آبیاری شور تا بعد از 3-2 روز که گاورو شد آن وقت نهال را از زمین درآورد. و از در آوردن نهال از زمینه های خشک نیز باید خودداری نمود چون موجب پاره شدن ریشه ها می شود و باید هنگام در آوردن، چهار شکاف در چهار جهت داده شود و بعد در یکی از جهت ها با بیل آن را از خزانه خارج کنیم. نهال سیب و گلابی لازم نیست حتما نهالشان دارای ریشه همراه خاک باشد چون گیاه در خواب است ولی مرکبات به دلیل اینکه در خواب نیستند حتما باید ریشه با خاک خودش باشد در سطح کم با بیل و در سطح زیاد با بیل مکانیکی استفاده می شود. بعضی درختان نیز در هنگام درآوردن از خاک زخمی می شوند که باید آرایش داده شوند.
2- آرایش ریشه:
هنگامی که گیاهان از خاک در آورده می شوند ریشه هایشان زخمی می شود که باید آرایش ریشه در آنها انجام شود چون خیلی در معرض عوامل بیماری زا و آفات هستند لذا باید آنهایی که زخمی و پوستشان از بین رفته است آرایش داده شوند.
3- عمل پارالیناژ: بعد از اینکه زمین میخکوبی شد و آماده کاشت شد اولین کار گود برداری است لذا به دو روش گودال کنده می شود:
1- با مته
2- با بیل
با بیل کار دقیق تر می باشد. ولی اگر سطح زیاد باشد با مته گودال کنی صورت می گیرد.

قبل از کندن گودال نیز اداره خاکشناسی بایستی قطر چاله ها را مشخص کرده باشد اگر قطر و عمق چاله 60 در 60 سانتیمتر باشد حتا باید خاک مرغوب و سبک و حاصلخیز باشد و دیگر اینکه در زمین های متوسط عمق و ارتفاع نیز 80 در 80 سانتیمتر است و در زمین های ضعیف و زمین هایی که دارای یک لایه غیر قابل نفوذند و زیر این لایه یک لایه مرغوب است باید چاله 1 در 1 متر باشد.
اگر خواسته شود این کار باید انجام شود و روش کار بدین ترتیب است که ابتدا از سطح زمین تا سطح 25 سانتی متر گودالی کنده می شود یعنی خاک سطح الارض را در یک طرف و خاک تحت الارض را نیز تا 60 سانتیمتر به عنوان مثال در طرف دیگر چاله می ریزند و طبق دستور اداره خاکشناسی کود سوپر فسفات تریپل و کود پوسیده و عموما برای خاک های ضعیف و متوسط 60-30 تن در هکتار کود پوسیده و 300- 250 کیلوگرم کود سوپر فسفات تریپل مصرف می شود.
سپس با خاک سطح الارض کودها را مخلوط کرده و در عمق چاله ریخته و بقیه خاک تحت الارض را در روی آن ریخته و خاک را تا 15-10 سانتیمتر برآمده کرده چون خاک مقداری نشست می کند لذا بعدا باید چاله هایی که دور درخت با یکدیگر ارتباط دارند برای آبیاری اختصاص داده شوند و اگر کاری باشد انجام شود لذا خاک زیر و رو را با هم مخلوط می کنند که در مناطق حاصلخیز مشکل نیست ولی اگر خاک ضعیف باشد باید خاک مرغوب تهیه و چاله را با آن پر نمود. لذا باید در نظر داشت که خاک باید قوی،‌ حاصلخیز و مرغوب باشد. حال که چاله ها آماده است طرز کشت درخت بدین ترتیب است که اگر ریشه پر و قوی باشد حتما باید دو نفر کارگر دو بیل خاک برداشت کنند. باید توجه داشت که:
1- یقه نبات حتما هم سطح خاک قرار بگیرد و اگر یقه در زیر خاک باشد در اثر رطوبت می پوسد و اگر بیرون باشد مقداری از ریشه ها نیز بیرون می افتد.
2- ریشه ها نیز باید آزادانه در داخل چاله ها قرار گیرند.
3- خاکی که در روی ریشه ریخته می شود باید فشرده شود.
4- پیوندک حتما باید رو به شمال قرار گیرد تا در اثر تابش آفتاب صدمه نبیند.
5- در مناطق بادخیز حتما باد مهار شود.
6- پارالیناژ
7- قرار دادن ریشه در وسط خاک.
در هنگام کاشت مسائل فوق باید رعایت شود و باید عمل آبیاری بعد از کاشت نیز مورد توجه قرار گیرد.
8- هرس درختان تازه کاشت:
چون درخت جوان است لذا فاصله آبیاری باید کم شود (حدود 5-4 روز یکبار) درخت کاشته شده باید با سیستم تشتکی آبیاری شود.

تا سال سوم باید این کار ادامه یابد و بعد با تراکتور شخم زده و بعد با سیستم پشته ای آبیاری شود یعنی به فاصله 30 سانتی متر از پایه آبیاری شود. بهترین روش آبیاری در مرکبات نشتی است چون بیماری گموز مرکبات رایجترین بیماری هاست که بر اثر برخورد آب با طوقه ایجاد می وشد لذا باید پایه درخت خشک بماند که روش پشته ای روش مناسبی است و روش نشتی نیز مناسب است. هرس درختی که تازه در محل اصلی کاشته شده ممکن است به صورت یک ترکه ای باشد و یا ممکن است دارای شاخه فرعی باشد. اگر درختی که کاشته می وشد به صورت یک ترکه ای است باید درخت را از سطح زمین تا یک جوانه ای قطع کرد که بستگی به اینکه پابلند باشد یا غیره متغیر است. برای پا بلند بیشتر از 160 سانتی متر و برای پا متوسط 160- 100 سانتی متر و برای پا کوتاه باید کمتر از 100 سانتی متر باشد. اگر درخت یا نهال دارای شاخه جانبی باشد بعد از دو و سه روز از کاشت و آبیاری باید کلیه شاخه ها تا فاصله 50 سانتی متری سطح خاک قطع نمود و بعد 5-3 شاخه روی درخت نگه می داریم که باید این شاخه ها در تمام جهت ها گسترده شده باشند که شرایطی باید داشته باشند که بدین قرار است:
1- باید فاصله شاخه با شاخه 15-10 سانتی متر باشد.
2- در جهات مختلف باشد.
3- دارای زاویه های وسیع و مناسب باشد که این شاخه تشکیل شاخه اصلی و اسکلت درخت را می دهد.
در مو نیز این شاخه ها را بازو می نامند که این شاخه ها قابل افزایش هستند و بستگی به فهرست رویش درخت دارد که بین 8-3 قابل افزایش هستند. در سال اول بدین ترتیب بود که ذکر شد و در سال دوم باید شاخه های اصلی نیز کوتاه شوند تا شاخه های فرعی تشکیل شوند. روی این اصل برای دانه دارها باید یک سوم از سر شاخه ها و برای هسته داران باید دو سوم از سر آن را قطع نمود و اثر دیگر اینکه به جز تشکیل شاخه فرعی و تقویت شاخه های اصلی نیز می شوند. در سال سوم اگر نرکی تشکیل شود و یا اگر شاخه مزاحمی رشد کند قطع می شود. دلیل اینکه شاخه ها باید با زاویه مناسبی باشند این است که در شاخه های افقی شیره گیاهی بهتر جریان داشته و منشاء هورمونی دارند و گل انگیزی بهتری دارند و در زاویه وسیع شاخه ها کمتر می شکنند که به طور خلاصه تا سال چهارم اسکلت بندی درخت است

8-بسته بندی و حمل و نقل درخت به نقاط دور:
نهال هایی که از خزانه در آورده می شوند در بسته هایی 50-25 تایی و لا به لای ریشه از کاه مرطوب قرار می دهند و روی آنها را با گونی مرطوب می پوشانند و حتی 10-7 روز می توان ریشه را بدین شکل نگه داشت برای درختان مرکبات باید

حمل و نقل با گذاشتن در پیت همراه با خاک خودش و آبیاری آن و سپس حمل و نقل آن صورت گیرد. اگر شرایط محل مناسب برای کاشت نباشد می توان آنها را به طور موقت در جایی کاشت،‌هنگام جابه جایی باید حتما کامیون دارای چادر باشد تا از لحاظ دما و از بین رفتن ریشه های نازک جلوگیری شود. در موقع کاشت یک گودال کنده، ‌گونی و کاه و کلش را جدا کرده و در گودال 80 سانتی متری قرار داده و بسته های 50 تایی را پس از ریختن خاک و آبیاری تا یک ماه نیز می توان با توجه به درجه حرارت محیط نگه داشت.
9- مواظبت های لازم از نهال های تازه کاشت: این مواظبت ها عبارتند از:
- آبیاری: نهال های جوان با فاصله کم آبیاری می شوند (حدود 5-4 روز) که بستگی به درجه حرارت و نوع خاک نیز دارد.
- سله شکنی: پای نهال ها بهتر است که سله شکنی شود.
- شاخه های اضافی و پاجوش ها را باید قطع نمود.
- درختان را باید در فصل زمستان به وسیله گونی پوشاند تا جوندگان نتواند پوست آنها را از بین ببرد و در سطح زیاد نیز باید با کشیدن حفاظ به دور باغ یا استفاده از سم آربین با در نظر داشتن ردیف های درخت در فواصل معینی در روی چوب های 80 سانتی متری که دارای پارچه است میپوشانند و روش دیگر استفاده از سم رابیتکس است که این سم را به درخت مالیده تا جوندگان از آن فرار کند.

گردو
وطن اصلی گردو مناطق مرکزی اروپا- قفقاز و شمال آسیای صغیر است. گردو اصولا نسبت به سرمای زمستان حساس نیست ولی حساسیت زیادی نسبت به سرمای بهاره دارد. انواع آن سنگی- کاغذ و مغر سفید می باشد. عمر مفید گردو 60 سال و عمر طبیعی آن 150 سال می باشد و شروع باردهی آن از سن 6 تا 8 سالگی است. گردو دارای ریشه های عمیق می باشد و نسبت به خاک های قلیایی حساس و نسبت به آب های زیر زمینی فوق العاده حساس می باشد. گردو به غرقاب شدن در اوایل بهار بسیار حساس است و در عرض 2 تا 3 روز غرقابی از بین می رود.
ازدیاد گردو توسط بذر می باشد و پیوند نیز انجام می گردد که نوع پیوند وصله است و در خرداد ماه انجام می شود. ارقام گردو از نظر حساسیت به سرما با هم متفاوتند. اکثر ارقام تجاری در دمای 9- درجه سانتی گراد خسارت می بینند و در درجه 20- درجه سانتیگراد خشک می شوند. گردو برای رشد و رسانیدن محصول خود به فصل رشد به اولانی نیازمند است به همین دلیل در بهار زود فعالیت خود را آغاز می کند و در پاییز دیر به خواب می رود.

و در نتیجه اغلب یخبندان های بهاره و پاییزه به آن آسیب می رساند. در گردو های بارور برای رسیدن محصول باید دمای محیط چند هفته قبل از برداشت 27 تا 32 درجه سانتیگراد باشد. دماهای بالاتر باعث سوختگی میوه (بادزدگی) و سیاه شدن رنگ مغز آن و دماهای کمتر باعث چروکیده شدن مغز می گردد. بادزدگی اوایل فصل باعث پوک شدن میوه می شود. نیاز سرمایی آن بین 400 تا 15000 ساعت دمای بین 0 تا 7+ درجه سانتی گراد می باشد. فاصله کاشت درخت گردو 10 متر در 10 متر می باشد. برای اینکه فاصله بین درختان خالی نماند معمولا بین درختان گردو درخت هلو می کارند و بعد از اینکه درختان گردو به بهره برداری رسید درختان هلو را حذف می کنند و در بعضی جاها در سال های اخیر از درختان گردوی پا کوتاه به جای هلو استفاده نموده اند. برای مناطقی که خاک عمیق و حاصلخیز دارند کشت به روش زیر توصیه می شود:
درختان گردو به صورت مستطیلی و به فاصله 9 در 12 متر و به فواصل 6 در 5/4 متر ما بین آنها درختان دیگر غرس می شوند.
10 تا 11 سال پس از اینکه درختان بزرگ شدند و شاخه های به هم نزدیک شدند درختان خارج می شوندو فاصله درختان گردو به 9 متر افزایش می یابد و اولین عمل تنک کردن صورت می گیرد و درختان عرض مستطیل خارج می گردند. 18 تا 25 سال بعد دومین عمل تنک کردن انجام شده و تنها درختان اصلی باقی می مانند و درختان از داخل ردیف های باغ خارج می شوند و فاصله درختان در ردیف های باغ از 6 متر به 12 متر افزایش می یابد.

علائم کمبود عناصر غذایی در درختان میوه

مقدمه:
تمامی موجودات زنده این کره خاکی از جمله گیاهان برای رشد و نمو و ادامه حیات خود، نیاز به مواد غذایی دارند، البته مقدار آن عناصر برای انواع مختلف گیاهان متفاوت است. در بیشتر خاکها مقدار نسبی این عناصر، برابر نیازهای طبیعی گیاه نیست و از آن گذشته زمین نمیتواند این گونه مواد را به اندازه کافی تولید کند و آن مقداری هم که در خاک وجود دارد، به مرور زمان به وسیله گیاه جذب میشود، پس برای بدست آوردن محصول کافی، لازم است همه ساله مواد مورد نیاز را بسته به نوع گیاه به خاک اضافه نمود.
هر چند که عناصر معدنی مقدار کمی از وزن یک گیاه را تشکیل می دهد ولی هر کدام از این عناصر وظایفی را در انجام فعالیتهای حیاتی گیاه و تعادل بین رشد رویشی و زایشی بر عهده دارند و عدم وجود و یا وجود بیش از حد این عناصر در خاک، اختلالاتی را در گیاه بوجود می آورد که روی رشد و نمو گیاه و در نهایت روی کمّیت و کیفیت محصول تأثیر خواهد گذاشت.

عناصر غذایی مورد نیاز گیاه:
بطور کلی تعداد عناصر مورد نیاز گیاه که درمحلول خاک موجود میباشند، شامل 13 عنصر است که بر اساس میزان مصرف گیاه به دو دسته زیر تقسیم می شوند:
Macroelements) -1 ):عناصر پر مصرف و یا بزرگ عناصر عناصری از قبیل: نیتروژن، فسفر، پتاسیم، کلسیم، منیزیم وگوگرد که بیشتر مورد نیازگیاه می باشند را عناصر پرمصرف می گویند.
Microelements) -2 ):عناصر کم مصرف و یا ریز عناصر عناصری چون آهن، منگنز، روی، مس، بُر، مولیبدن و کلر که به مقدار بسیار کم موردنیاز گیاه می باشند را عناصر کم مصرف یا ریزمغذی می گویند.
البته سه عنصرکربن، اکسیژن و هیدروژن هم از عناصر مورد نیاز گیاهند ولی چون این عناصر به فراوانی در هوا و آب یافت می شوند، به عنوان عناصر غذایی خاک محسوب نمی شوند.

علائم ظاهری کمبود عناصر غذایی در درختان میوه:
کمبودهای شدید عناصر غذایی در گیاه به صورت علائمی مختلف قابل مشاهده است که میتوان به مواردی چون تغییر رنگ، سوختگی، توقف رشد جوانه های انتهایی، تغییر شکل میوه ها، تفاوت در عملکرد، زودرسی، دیررسی، کوچک شدن میوه ها، نارسایی در رشد، کاهش گسترش ریشه و کاهش خاصیت انبارداری میو ه ها اشاره نمود.
لازم به ذکر است که نشانه های کمبود، گاهی مشابه هم بوده و همچنین عوامل دیگری چون تغییرات دما، استفاده از سموم، حشرات، باد و دیگر عوامل طبیعی نشانه هایی را از خود به جای می گذارند که مشابه علائم کمبود است. به همین دلیل، تشخیص و معالجه کمبود عناصر غذایی از روی علائم ظاهری باید با احتیاط و به وسیله کارشناسان با تجربه انجام گیرد.

معمولاً کمبود عناصر غذایی در گیاهان ناشی از موارد زیر است:
1)کمبود واقعی: کمبود عناصر غذایی در خاک و یا وجود ترکیب شیمیایی غیر قابل جذب آن برای گیاه.
2)کمبود دروغین: کمبود عناصر غذایی به علت ایجاد شرایط خاص در محیط کشت.

در این حالت ریشه ها قادر به جذب عناصر موجود در خاک نمی باشند مانند موارد زیر:
الف) سرد بودن خاک: در این حالت پتاسیم موجود در خاک جذب ریشه نمیشود.
ب)غرقابی بودن خاک: آهن، مس و کلسیم در خاک غرقابی جذب نمیشوند. به عنوان مثال آبیاری پی در پی در خاک، شرایط احیاء و اکسیداسیون در خاک را فعال نموده و عناصری مثل آهن و منگنز به خاطر اکسیده شدن غیر قابل جذب میگردند.
ج) اسیدیته ( pH) نامناسب: در خاکهای خیلی اسیدی، منگنز و روی و در خاکهای قلیایی آهن، منیزیم و بُر جذب نمیشود.
د) اثر متقابل و منفی عناصر نسبت به یکدیگر: در این حالت حضور یک عنصر باعث عدم جذب عنصر دیگر می شود. مثلاً حضور پتاسیم بیش از حد باعث کمبود منیزیم می شود و یا حضور بیش از حد ازت باعث رشد سبزینه ای گیاه شده و تعادل مصرف برخی عناصر مورد نیاز در گیاه را به هم میزند.

از دیگر دلایل ظهور کمبود عناصر در گیاه، می توان به موارد زیر اشاره نمود:
شستشوی خاک بویژه در خاکهای سبک که باعث کمبود عناصر محلول در خاک مثل ازت و منیزیم میشود. در شرایط اسیدی خاک، این حلالیت برای آهن و کلسیم بروز کرده و شسته میشوند و در شرایط قلیایی شستشوی پتاسیم اتفاق می افتد.
با فشرده شدن خاک و عدم تبادلات گازی در خاک، گاز دی اکسید کربن محبوس شده و با کربناتهای خاک تشکیل بی کربنات داده و رسوب کلسیم میدهد و شرایط قلیایی ایجاد شده در خاک، منجر به کمبود برخی عناصر میشود.
مصرف کود حیوانی نپوسیده در ابتدا باعث میشود تا ازت موجود در خاک صرف پوسیدن کود شده و در نتیجه گیاه با کمبود ازت مواجه شود و از طرفی با مصرف کود حیوانی، میزان بعضی از عناصر، در خاک چندین برابر افزایش یافته و منجر به کمبود جذب دیگر عناصر موجود در خاک میشود. استفاده از کودهای شیمیایی پر مصرف و عدم کاربرد کودهای شیمیایی کم مصرف، منجر به کمبود آنها در خاک شده که لزوم یک مدیریت صحیح در مصرف کودهای پر مصرف و کم مصرف در خاک ضروری به نظر میرسد.
در زمان خشکی و تبخیر بیش از حد ازسطح خاک، برخی نمکهای محلول مثل کلرور پتاسیم و سدیم و کمی هم کلسیم و منیزیم و یا ترکیبات نیترات به سطح خاک آمده و در نتیجه جذب این عناصر برای ریشه امکان پذیر نمیباشد.

چند روش برای تعیین کمبود عناصر:
برای تعیین کمبود عناصر غذایی در گیاهان روشهایی وجود دارد که در اینجا به صورت اختصار به معرفی آنها می پردازیم:
۱)آنالیز و تجزیه خاک: این آزمایش در آزمایشگاه های تجزیه آب و خاک بوسیله کارشناسان مجرب صورت میگیرد. بدین صورت که از خاک مزرعه یا باغ نمونه گیری شده و با مراجعه به آزمایشگاه، اسیدیته، شوری و املاح محلول در خاک، میزان عناصر موجود درخاک تعیین میشود.
۲) آنالیز و تجزیه بافتهای گیاهی (برگ و دمبرگ): این آزمایش وقتی گیاه در حال رشد است انجام میشود. که این آزمایش برای تأیید اختلالات ظاهری مورد استفاده قرار میگیرد. با تجزیه برگ، میزان عناصر موجود درآن اندازه گیری میشود و با میزان طبیعی (مستلزم وجود آزمایشگاه های استاندارد) که بایستی در برگ وجود داشته باشد مقایسه میشود.
3) تشخیص ظاهری از روی علائم: گیاهان با ایجاد علائم خاصی بر روی اندا مهای خود به خصوص بر گها به کمبود عناصر مختلف عکس العمل نشان میدهند. این علائم میتواند به عنوان محکی برای تشخیص استفاده شوند اما نمیتواند معیار دقیقی برای تشخیص کمبود عناصر باشد، به عبارتی دیگر بعضی از عناصر کم مصرف علائمی شبیه به یکدیگر دارند و در مواردی نیز کمبود یک عنصر به صورت پنهان میباشد و هیچگونه علائم ظاهری بوجود نمیآورد ولی بر روی عملکرد نهایی گیاه تأثیر میگذارد. با توجه به اینکه برگها کارخانه تولید مواد غذایی برای میو هها هستند که اگر سالم نباشند عملکرد و کیفیت میوه نیز کاهش مییابد، لذا با بروز اولین علائم باید جهت رفع خسارت به درمان پرداخت .

رابطه علائم کمبود عناصر غذایی با تحرک آنها در گیاه:
محل ظهور علائم کمبود عناصر غذایی در گیاهان، به وسعت و میزان انتقال عناصر غذایی از برگهای پیر به قسمتهای جوان گیاه بستگی دارد که میتوان عناصر را بر اساس جابه جایی در گیاه به دو دسته تقسیم نمود:
1)عناصر متحرک (پویا یا موبایل):
علائم کمبود این عناصر، ابتدا در برگهای پیر (برگهای پایینی) اتفاق میافتد زیرا این عناصر میتوانند از برگهای پیر پایینی به سوی برگهای جوان بالایی حرکت کنند، که این عناصر عبارتند از: ازت(N) و منیزیم(Mg) پتاسیم( K )فسفر( P)

2) عناصر غیرمتحرک (ایستا یا ساکن):
علائم کمبود این عناصر ابتدا در برگهای جوان (برگهای بالایی) اتفاق میافتد زیرا این عناصر نمیتوانند از برگهای پیر پایینی به سوی برگهای جوان بالایی حرکت کنند، که این عناصر عبارتند از کلسیم(Ca) و بُر( B) مولیبدن (Mo) ،منگنز(Mn) ،روی (Zn) ،مس (Cu) آهن (Fe)
عدم رسیدگی به وضعیت تغذیه ای گیاه، سلامتی گیاه، عملکرد و کیفیت محصول را به میزان قابل توجهی کاهش داده و در نتیجه تولیدکننده متضرر میگردد. فهم قواعد تغذیه گیاهان و تشخیص علائم کمبود و بیشبود عناصر غذایی و استفاده از کودهای مناسب، کلیدهای سلامت و سودآوری محصول میباشند که بایستی رعایت شوند.

نقش و علائم کمبود عناصر پر مصرف در درختان میوه:
همانطور که قبلاً اشاره شد عناصری از قبیل: نیتروژن، فسفر، پتاسیم، کلسیم، منیزیم وگوگرد که بیشتر مورد نیاز گیاه میباشند را عناصر پرمصرف میگویند که کمبودشان در گیاه میتواند باعث اختلالاتی در رشد و شکل ظاهری گیاه شود که به بررسی آنها میپردازیم:
1- نقش و علائم کمبود نیتروژن:(N)
این عنصر برای تولید اسیدهای آمینه و پروتئین لازم است و مهمترین عامل رشد محسوب میشود. به عبارتی چون ازت جزء مهمی از مولکول کلروفیل را تشکیل میدهد، بنابراین اولین علایم ظهور کمبود ازت، رنگ پریدگی برگها میباشد. برگها معمولاً به رنگ سبز مایل به زرد و زرد روشن در می آیند که به علت عدم تشکیل کلروفیل میباشد. در اواخر رشد رنگ زرد، قرمز و بنفش مایل به قرمز مشاهده میشود که در نتیجه ی تشکیل رنگ آنتوسیانین است. در کمبود ازت برگها کوچک، ساقه و شاخه ها لاغر میشوند و معمولاً با زاویه کوچکی نسبت به ساقه اصلی می ایستند و شاخه های جانبی کمی تشکیل می شود، زردی در بر گهای پیر (پایینی) زودتر ظاهر میشود.

لازم به ذکر است که کودهای ازته به دو صورت میتواند به خاک اضافه شود:
1) به صورت آلی: مثل کودهای دامی، پودر استخوان و خون خشک و برگهای پوسیده
۲) به صورت معدنی: مثل کودهای شیمیایی از قبیل نیترات آمونیوم، فسفات آمونیوم، اوره.

2- نقش و علائم کمبود فسفر:(P)
این عنصر در تلقیح گلها، رشد ریشه، انتقال انرژی و همچنین تنظیم خواص ژنتیکی گیاه نقش دارد. در بعضی جهات کمبود ازت و فسفر با هم شباهت دارند. رشد قسمت هوائی و ریشه در هر دو کند یا متوقف میشود و همچنین برگها کوتاه، باریک و نازک میشوند و رشد طولی گیاه عمودی بوده و ساقه های جانبی به ندرت ظاهر می شود. تعداد برگ و شاخه ها محدود شده و ممکن است جوانه های کناری به خواب بروند یا بمیرند. ظهور شکوفه و جوانه های برگی کم شده و در نتیجه میزان محصول (دانه و میوه) نیزکاهش مییابد ولی در هنگام کمبود فسفر رنگ برگها سبز تیره، کدر مایل به آبی با ته رنگ برنزی یا بنفش است و رنگ میو هها سبز و ممکن است به شدت رنگی شده باشند، گوشت میوه نرم و شیره میوه خیلی ترش و خاصیت انباری آن نیز کم میشود. یک علامت مهم دیگر، کوتولگی و کوتاه ماندن گیاهان است به این صورت که گیاهان دچار کمبود فسفر، اغلب با گیاهان جوان اشتباه گرفته میشوند و در بر گهای پیرتر تحت شرایط حاد کمبود، رگبر گها به شکل مشبک و قهوه ای رنگ پریده در میآید.

3- نقش و علائم کمبود پتاسیم:(K)
این عنصر برای سنتز و انتقال مواد مغذی در گیاه لازم بوده و در رفع آثار سوء عدم تعادل بعضی از عناصر غذایی گیاه در خاک کمک میکند و همچنین در تنظیم فعالیت جذب آب موثر میباشد.
نقش پتاسیم در درختان میوه به قرار زیر میباشد:
مقاومت گیاهان را در برابر کم آبی و خطرات سرمازدگی افزایش میدهد ، مقاومت گیاهان را در برابر آفات و بیماریها از جمله آتشک گلابی و شانکر مرکبات افزایش میدهد ،کیفیت و خاصیت انبارداری محصولات باغی را افزایش میدهد ، شدت نور را کنترل و عمل فتوسنتز را تشدید میکند و راندمان آب آبیاری را افزایش میدهد.
اهم کودهای محتوی پتاسیم عبارتند از:
1) سولفات پتاسیم
2) کلرید پتاسیم : مقدار پتاسیم موجود در کلرید پتاسیم 60 درصد بوده و مصرف این کود در خاکهای شور و یا آبهای آبیاری که میزان کلر آنها از 3 میلی اکی والانت در لیتر ( 100 میلی لیتر در لیتر) بالاتر باشد و بعضی از درختان میوه ی حساس به کلر نظیر مرکبات توصیه نمیگردد.
3) نیترات پتاسیم
4) سولفات پتاسیم منیزیم: این کود به صورت معدنی بوده و به دو صورت گرانوله و دانه ریز قابل تولید میباشد.مصرف این کود عمدتاً برای با غهای مرکبات و انگور به میزان 200 الی 500 کیلوگرم در هکتار و به صورت سرک و یا قبل از کاشت قابل توصیه است. مصرف کودهای محتوی پتاسیم در باغهای میوه ترجیحاً به صورت چالکود پیشنهاد میشود.

4- نقش و علائم کمبود کلسیم:(Ca)
این عنصر در پایداری دیواره سلولی، توسعه سلول و فرایندهای داخلی، پایداری غشاهای سلولی، تعادل کاتیون و آنیون، فعال کننده برخی آنزیمها و همچنین تنظیم فشار اسمزی نقش دارد. کمبود آن باعث تجزیه دیوار سلولی و خشکیدگی برگها میشود. لازم به ذکر است که کلسیم در توسعه ریشه نقش داشته و از صدمات ناشی از تنشهای سرمازدگی جلوگیری میکند.علائم کمبود در حاشیة بر گها بیشتر از نقاط دیگر برگ دیده میشود و در نتیجه باعث تغییر شکل برگ به صورت فنجانی رو به پائین می شود این علامت تا نقاط اتصال برگ به دمبرگ گسترش مییابد، اما بر گها نمی افتند بلکه فقط لکه های بافت نکروتیک شده در نوک دمبرگ ایجاد میشود و همچنین حاشیه برگ نامنظم و پاره پاره میشود.
برای افزایش کیفیت، افزایش مدت زمان انبارداری محصولات باغی و کاهش بیمار یهای فیزیولوژیکی محلول پاشی کلسیم انجام میشود که میتوان از کلرورکلسیم به (Cacl )مقدار 10 تا 30 کیلوگرم در هزار لیتر آب استفاده کرد.

5- نقش و علائم کمبود منیزیم(Mg):
منیزیم تنها جزء معدنی مولکول کلروفیل است. منیزیم در ساخته شدن روغن در گیاه دخالت داشته و باعث تنظیم جذب فسفر در گیاه می شود و نیز در تولید هیدروکربنها و مواد قندی موثر است. منیزیم انتقال دهنده فسفر به دانه گیاهان است و همچنین فعال کننده آنزیمهای دی هیدروژناز و د ی کربوکسیلاز است و در تنفس سلولی اهمیت حیاتی دارد. این عنصر فعال کننده آنزیمها و در اعمال اکسیداسیون و احیاء در گیاه نقش دارد و عامل جداسازی مولکول اکسیژن در فتوسنتز است. از نشانه های کمبود آن در گیاه، زردی بین رگبر گها میباشد و نشانه های کمبود ابتدا در برگهای پیر مشاهده میشود و در صورت کمبود شدید، برگها شروع به ریزش میکنند. این عنصر در خاک سریع شسته شده و از دسترس گیاه خارج میشود که برای رفع این کمبود از کربنات و سولفات منیزیم استفاده میشود.
محلول پاشی سولفات منیزیم دو تا پنج مرتبه برای رفع کمبود در درختان میوه لازم و ضروری است. اولین محلول پاشی در اوایل خرداد و مراحل بعدی با دو هفته فاصله از هم انجام میگیرد، میزان مصرف 2 تا ۵ کیلوگرم در 1000 لیتر آب میباشد. محلول پاشی منیزیم در مرکبات، انگور و سیب برای جلوگیری از کلروز برگ موثر است.

6- نقش و علائم کمبود گوگرد:(S)
این عنصر در تولید پروتئین و بعضی از اسیدهای آمینه موثر است. بو و مزه برخی از محصولات باغی و زراعی (مثل سیر، پیاز و خردل) مربوط به گوگرد است. مهمترین علامت کمبود این عنصر در گیاه رشد ناقص و رنگ پریدگی میباشد. کمبود گوگرد در پار ه ای از گیاهان نشانه هایی شبیه به کلروز ناشی ازکمبود نیتروژن ایجاد میکند که مربوط به کمبود پروتئین در گیاه است، با این وجود در کمبود گوگرد، زرد شدن به صورت یکنواخت در سرتاسر گیاه حتی در بر گهای جوان وجود دارد. اغلب در اثر کمبود این عنصر سطح پائینی بر گها و دمبرگها به رنگ قرمز مایل به صورتی در می آید گاهی در اثر شدت کمبود، علایم به صورت قهو های یا لکه های نکروتیک ظاهر میشود و همچنین دمبر گها و بر گها اغلب عمودی، پیچ خورده و شکننده میشود. ساقه های گیاهان مبتلا کوتاهتر و نازکتر از معمول و چوبی میشوند، سطح برگ کوچک و تعداد برگها نیزکم، تعداد و وزن میو ه ها نیزکاهش مییابد. برای مثال در هلو برگهای جوان در اثر کمبود این عنصر، زرد و برگهای پیر بدشکل و کج و معوج میشوند، جوانه های انتهائی رشد نکرده و در نتیجه شاخه های جانبی نیز رشد نمی کنند و برگهای روی این شاخه ها در اثر شدت کمبود، کمی قرمز و پس از این مرحله خزان میکنند. گوگرد را میتوان به صورت سوپر فسفات معمول (نه سوپر فسفات تریپل) سولفات آمونیوم و گل گوگرد و یا سولفات کلسیم به خاک افزود.

علائم کمبود عناصر کم مصرف (Microelements)در درختان میوه:
همانطور که قبلاً اشاره شد عناصری چون آهن، منگنز، روی، مس، بُر، مولیبدن و کلر که به مقدار بسیار کم مورد نیاز گیاه میباشند را عناصر کم مصرف میگویند ولی با اینکه این عنصر به مقدار کم برای گیاه لازم است ولی همین مقدار کم برای فعالیتهای گیاهی لازم و ضروری است و کمبود این عناصر در گیاه میتواند باعث اختلالاتی در رشد و شکل ظاهری گیاه شود.

1-نقش و علائم کمبود آهن:(Fe)
این عنصر در تولید مولکول کلروفیل و همچنین در فعالیتهای انتقال انرژی نقش دارد. آهن یکی از عناصر ضروری برای رشد نهایی درختان میوه میباشد و در صورت کمبود آن در سلو لهای برگ، سبزینه (کلروفیل) به مقدار کافی تولید نمیشود و برگها رنگ پریده به نظر میرسند. زردی برگ شکل خاصی از کمبود آهن است که در کشور ما به فراوانی دیده میشود. به عبارتی کمبود آهن باعث کاهش غلظت کلروفیل و دیگر رنگریز ه های گیاهی نظیر کاروتن و گزانتوفیل در سلول میشود که در نهایت فتوسنتز شدیداً کاهش یافته و بصورت کلروز (زردی) ظاهر میشود و چون آهن قابلیت تحرک کمی در گیاه دارد معمولاً علائم کمبود در برگهای جوان (بالایی) دیده میشود و رنگ پریدگی معمولاً بین رگبرگها بوده و خود رگبرگها سبز باقی میمانند و در برخی موارد مثل درخت گلابی برگها سفید رنگ میشود.
برای رفع کلروز محلول پاشی آهن کلاته یا سولفات آهن به تعداد دو یا چند بار در طول فصل رشد توصیه میشود. در درختان میوه اولین محلول پاشی چهار هفته پس از گل دهی و سه هفته پس از اولین محلول پاشی میباشد مقدار مصرف بر اساس توصیه شرکتهای سازنده و دستورالعمل الصاقی روی بسته محصول میباشد.

2- نقش و علائم کمبود منگنز:(Mn)
این عنصر برای تولید کلروفیل و در نتیجه فتوسنتز مؤثر میباشد. نقش منگنز در گیاه مشارکت آن در سیستمهای ترکیبی است. منگنز در واکنشهای انتقال الکترون و در تولید کلروفیل نقش دارد.
منگنز همانند آهن عنصری غیر متحرک در گیاه است و علائم کمبود آن ابتدا در برگهای جوان درخت ظاهر میشود. مهمترین نشانه کمبود منگنز، کلروز بین برگها میباشد که معمولاً تمام قسمتهای بالای درخت را فرا میگیرد، رشد درخت نیز کاهش یافته و در بعضی مواقع درختان به صورت کوتاه باقی میمانند. بر خلاف کمبود آهن در کمبود این عنصر، قسمت نوک و حاشیه برگهای درخت به صورت سبز باقی میمانند.
از کودهای مهم منگنز میتوان به سولفات منگنز اشاره نمود که هم به صورت خاکی و هم محلول پاشی به کار میرود که بهتر است این کود به صورت خاکی به میزان 100 گرم برای هر درخت در سایه انداز مصرف گردد. همچنین برای رفع این کمبود به ازای هر هکتار 5 کیلوگرم کلات منگنز در 1000 لیتر آب به صورت تؤام جهت رفع کامل کمبود مصرف گردد.

3- نقش و علائم کمبود روی :(Zn)
این عنصر، عنصر مهمی در فعالیت بسیاری از آنزیمها از جمله ایندول استیک اسید (عامل رشد) و تریپتوفان میباشد. روی در بسیاری از سیستمهای آنزیمی گیاه نقش کاتالیزوری فعال کننده و یا ساختمانی دارد و در ساخته شدن و تجزیه پروتئینهای گیاه دخیل است. کمبود روی در گیاه عمدتا از بر گهای جوان به صورت ریز برگی، کچلی و کوچک شدن میان گر ه های سرشاخه شروع میشود. در اثر کمبود این عنصر علاوه بر اینکه رشد برگ کم میشود، برگها قبل از موقع می ریزند، تعداد جوانه کمتری تشکیل شده و بیشتر آنها شکوفا نمیشود. همچنین مقدار اکسین در دمگلها کم شده، ممکن است گلها قبل از باز شدن بریزند، پوست درختان دچار کمبود، سخت و شکننده میشود. خسارت عمده کمبود این عنصر علاوه بر ریز شدن میوه ها، ریزش قبل از رسیدن آنها است بطوریکه گاهی تا 80 درصد میوه ها می ریزند.
کمبود این عنصر بیشتر در خاکهای شنی، آهکی و قلیایی به علت pH بالای خاک مشاهده میشود. در درختان اولین علائم کمبود روی در زمان گلدهی ظاهر میشود. شاخه ها نرم و نازک شده و فاصله میانگره ها کم میشود، برگها در انتها موج دار شده و اندازه آنها کاهش می یابد. به طوری که برگها ی انتهایی شاخه به صورت روشن در می آید، بدین ترتیب کمبود این عنصر سبب جارویی شدن انتهای شاخه ها، کچلی و ایجاد ریز برگی میشود.(Roset ) برای جبران کمبود روی در درختان میوه از سولفات روی به صورت محلول پاشی در زمان متورم شدن جوانه یا پس از ریزش گلبر گها به میزان 2 تا 3 کیلوگرم در 1000 لیتر آب استفاده میشود، محلول پاشی سولفات روی برای درختان هسته دار مثل هلو، زردآلو و گلابی در پائیز زمانی که بر گها سبز است نتیجه بهتری دارد.

4- نقش و علائم کمبود مس :(Cu)
این عنصر در تولید کلروپلاست، فعالیتهای آنزیمی و همچنین در واکنشهای انتقال الکترون سهیم می باشد. کمبود مس در درختان میوه با پلاسیدگی بر گهای انتهایی و ریزش آنها مشخص میشود. از کودهای مهم مس میتوان به سولفات مس (کات کبود) اشاره نمود که به دو صورت خاکی و محلول پاشی به کار میرود که بهترین زمان محلول پاشی مس در درختان میوه هنگام متورم شدن جوانه ها در بهار است چون اگر روی میوه سیب و گلابی پاشیده شود باعث زنگارآن میشود. سولفات مس به روش خاکی هر 2 الی 3 سال یکبار به میزان50 تا 100 گرم در 1000 لیتر آب برای هر درخت در سایه انداز در فصل پائیز و زمستان مصرف شود و همچنین این کود به صورت محلول پاشی با غلظت 5/0درصد مورد استفاده قرار می گیرد.

5- نقش و علائم کمبود بُر:(B)
این عنصر برای رشد نوک ساقه و ریشه (مریستم انتهایی) لازم و ضروری است. بُر نقش عمده ای در فعالیتهای حیاتی گیاه دارد و در تقسیم سلولی بافت ها، تشکیل جوانه های برگ و گل، ترمیم بافتهای آوندی، متابولیسم قند و مواد هیدروکربن دار و انتقال آنها، تنظیم مقدار آب و هدایت آن در سلول، انتقال کلسیم در گیاه و تنظیم نسبت کلسیم به پتاسیم در بافتهای گیاهی، متابولیسم چربی، سنتز پکتین و در تشکیل دیواره سلولی نقش دارد. علائم کمبود بُر در برگ، شاخه، میوه و حتی ریشه درختان دیده میشود. بعلت عدم پویایی و تحرک بُر در گیاه، کمبود آن ابتدا در برگهای جوان و سرشاخه ها بروز مینماید. اولین علامت قابل مشاهده توقف رشد جوانه انتهایی است که بلافاصله پس از آن برگهای جوان سبز کمرنگ شده و این رنگ پریدگی در قاعده برگها بیشتر از نوک برگها میباشد، مرحله بعدی کمبود بُر، سیاه شدن جوانه های رویشی و بافتهای مریستمی، کاهش فاصله میانگره ها، ایجاد حالت کوتولگی یا تراکم و کوچک شدن برگها در سرشاخه میباشد. میوه ها به حد کافی رشد نکرده، بد شکل و دارای گر ه های متعدد شده، زیر پوست میوه بافت چوب پنبه ای ضخیمی تشکیل شده و با توسعه از پوست تا مغز میوه ادامه مییابد. در برخی از ارقام وقتی کمبود بُر همراه با کمبود کلسیم باشد، میوه در بعضی قسمتها ترک بر می دارد. در کمبودهای خفیف سطح میوه پوشیده از شکاف ریز شده که ظاهر میوه را به رنگ حنایی در می آورد.به طور کلی به علت نقش این عنصر در فرایند تشکیل میوه، کمبود آن سبب رشد و نمو ضعیف پرچم ها، کاهش دوره گرده افشانی موثر و در نتیجه کاهش تشکیل میوه میشود. میو ه ها قبل از رسیدن می ریزند و در زیر پوست میوه لکه های آبگز، قهوه ای، چوب پنبه ای و گوشت میوه ها تلخ، بدمزه و پوک میشود.
همانطور که قبلاً هم اشاره شد بُر یکی از مهمترین عناصری است که در جوانه زدن دانه گرده تشکیل میوه و انتقال مواد فتوسنتزی به محل مصرف نقش دارد. بر در درختان میوههای خزا ندار و هسته دار برای تشکیل میوه، افزایش عملکرد وکاهش بعضی از بیمار یها مثل آتشک گلابی موثر است. کمبود بُر در درختان میوه باعث باد زدگی گلهای گلابی، کاهش تشکیل میوه، نکروزه شدن پوست تنه درخت سیب، ایجاد لک ههای چوب پنبه ای و ترکیدن میو ه ها و تنه درخت میشود. بهترین زمان محلول پاشی بُر در درختان میوه هنگام متورم شدن جوانه در اوایل بهار با غلظت ۵ کیلوگرم اسید بوریک در 1000 لیتر آب میباشد.

6- نقش و علائم کمبود مولیبیدن:
این عنصر در تولید آنزیمهای مربوط به مصرف نیتروژن در گیاه و همچنین در تبدیل نیتراتها به اسید آمینه نقش دارد.
این عنصر در افزایش عملکرد و کیفیت محصول و همچنین بر روی جذب عناصر دیگر توسط گیاه نقش دارد. مولیبیدن تنها عنصری است که کمبود آن موقعی دیده میشود که زیر ۶ باشد، افزودن مقداری آهک میتواند مشکل را حل کند. علائم pH آهک در خاک کم و کمبود این عنصر کمتر در شکل ظاهری گیاه قابل مشاهده میباشد و تا حدودی مشابه علائم کمبود ازت میباشد.
از کودهای مهم مولیبدن میتوان به مولیبدات آمونیوم، مولیبدات پتاسیم، مولیبدات سدیم و تری اکسید مولیبدن اشاره نمود. مولیبدات آمونیوم، مولیبدات پتاسیم به میزان 500گرم در هکتار به صورت خاکی مصرف میگردد که برای یکنواختی در پخش میتوان با کودهای NPKمخلوط و مصرف نمود.

کوددهی:
میزان عناصر غذایی موجود در خاک بستگی به ساختمان و بافت خاک، سوابق کشت و کار و عملیات انجام شده بر روی آن دارد. خاکها در اثر تداوم برداشت محصول، از نظر مواد معدنی و عناصر غذایی فقیر میشوند و نیاز به کود پیدا میکنند که برای جبران آن، میتوان طی یک برنامه زمانبندی مشخص اقدام به استفاده از کودهای مختلف شیمیایی، حیوانی و گیاهی نمود. هدف از زمانبندی مصرف کود، به دست آوردن بهینه ترین واکنش گیاه به کود میباشد.
مقدار و زمان مصرف کود دو عامل بنیادین برای کاربرد بهینه کودهای شیمیایی و افزایش بازده مصرفی آنها است. بدیهی است که مقدار کود مصرفی، بر اساس مقدار عناصر غذایی موجود در خاک، میزان جذب عناصر توسط گیاه و نیاز گیاه در طول دوره رشد تعیین میگردد.
با کاهش غلظت عناصر غذایی در خاک، مقدار کود مصرفی افزایش مییابد، لیکن دریافت عناصر غذایی به وسیله گیاهان، نمایانگر جذب توسط همه ریشه هایی است که در قسمتهای کود داده شده و کود داده نشده گسترش یافته اند.
عناصر غذایی موجود در کودها به روشهای مختلفی چون پخش در خاک، برگ پاشی (Foliar application) ، و کود آبیاری(Fertigation)در اختیار گیاهان گذاشته میشوند هر چند تلاش میشود که عناصر غذایی در توده خاک رویین یکنواخت توزیع شود ولی در عمل چنین نبوده و غلظت آنها میتواند در هر نقطه از خاک متفاوت باشد. بدین ترتیب پخش صحیح کود، برای یکسان کردن غلظت عناصر غذایی در محلول خاک به منظور دستیابی به عملکرد بهینه و افزایش بازده آنها ضروری است. با آنکه کودهای شیمیایی مهمترین منبع تامین عناصر غذایی گیاه هستند استفاده بجا و بهینه از آنها در حصول نتیجه مورد نظر، حفظ نظام اکولوژی محیط و تضمین سلامت مصرف کنندگان تولیدات کشاورزی نقش اساسی دارند. بی شک تشخیص کمبود عناصر غذایی مورد نیاز گیاه در مصرف بهینه و به موقع آن نقشی دو چندان دارد.

خلاصه مطالب:
üتغذیه بهینه گیاه، شرط اصلی بهبود کمی وکیفی محصول است.
üنشانه های کمبود گاهی مشابه بوده و همچنین عوامل دیگری چون تغییرات دما، استفاده از سموم، حشرات، باد و دیگر عوامل طبیعی نشانه هایی را از خود به جای میگذارند که مشابه علائم کمبود است. به همین دلیل، تشخیص و معالجه کمبود عناصر غذایی از روی علائم ظاهری باید با احتیاط و به وسیله کارشناسان با تجربه انجام گیرد.
üدر تغذیه گیاه نه تنها باید هر عنصر به اندازه کافی در دسترس آن قرار گیرد بلکه ایجاد تعادل و رعایت نسبت میان همه عناصر غذایی از اهمیت بسزایی برخوردار است. زیرا در حالت عدم تعادل تغذیه ای، با افزودن مقداری از عناصر غذایی نه تنها افزایش عملکردی رخ نمیدهد بلکه اختلالاتی در رشد گیاه ایجاد میکند که نهایتاً منجر به افت محصول میشود.
üقابلیت استفاده یا حلالیت برخی از عناصر غذایی نیز با افزایش PHکاهش می یابد.
üتأمین احتیاجات غذایی گیاه تحت کنترل زارع یا باغ دار است چه بسا شناخت عناصر مورد نیاز گیاه، نقش این عناصر در طول دوره رشدی گیاه وهمچنین چگونگی تشخیص کمبود و بیشبود (مسمومیت) در صورت بروز، از روی علائم ظاهری میتواند کشاورز را در رسیدن به هدف ارزشمندش یاری کند.
üخاکها در اثر تداوم برداشت محصول، از نظر مواد معدنی و عناصر غذایی فقیر میشوند و نیاز به کود پیدا میکنند که برای جبران آن، میتوان طی یک برنامه زمانبندی مشخص اقدام به استفاده از کودهای مختلف شیمیایی، حیوانی و گیاهی نمود.

کودهی برای درختان میوه